نوجوانی
نوجوانی، زمان تغییرات مهم است. وقتی نوجوانان تغییر می کنند و بالنده می شوند، چالش پدران و مادران این است که به آنان کمک کنند تا با خانواده و همچنین با کودکی خود، احساس پیوستگی کنند. تحمل و شکیبایی والدین، دارای اهمیت است. آنان در تمام مدت نیاز دارند احساس کنند که دیگران دوستشان دارند و مورد قبول هستند، حتی اگر نتوانیم بعضی از ارزش ها و دلایل کارهای آنان را قبول داشته باشیم یا درک کنیم.
تغییراتی که در آنان به عمل می آید عبارتند از: تغییرات جسمانی، اجتماعی، و عاطفی. این تغییرات ممکن است در نوجوانان اضطراب و پریشانی به وجود بیاورد. اگرچه آنان همان شخص باقی می مانند، اما احساس می کنند نیاز دارند خود قدیمی خویش را طرد کنند و خود جدیدی بسازند. بنابراین، نوجوانی ممکن است دوره ای از احساس تهی بودن باشد،و در همان حال که نوجوان خود را می آزماید و می خواهد ببیند چه کسی خواهد شد، عوامل بیرونی مجال بسیاری برای تحت تأثیر قرار دادن او پیدا می کنند. الن نونان، مشاوری که با نوجوانان کار می کند، در مشاوره با افراد جوان نوشته است: «تکلیف نوجوانی، خلاص شدن از شر کودکی با یک روش خودزنی (جرح خود) نیست. بلکه رها کردن کودکی به عنوان خاطره ای در گذشته، و در عین حال حفظ کردن قابلیت های متحول شده و کیفیت هایی است که خلاقانه در دوران کودکی رشد کرده اند. این کیفیت ها – خیال پردازی ها، کنجکاوی، و ظرفیت از خودگذشتگی در بازی – در دوران بزرگسالی برای یاد گرفتن، ارتباطات جنسی، و پیشرفت، ضرورت دارند».
علائق اوقات فراغت و دوران گذشته :
در دوره ی نوجوانی، معمولأ علاقه ها تغییر می کنند و افزایش می یابند. علاقه های پیشین ممکن است از بین برود، اما هنگامی که نوجوان، امکاناتی تازه را کشف می کند، معمولا علایق تازه جای آنها را می گیرد. نوجوانان، بسیار خلاق و ماجراجو هستند. کار مدرسه غالبا زمان بیشتری می برد، مخصوصا کار دوره ی دبیرستان، اما این امور، چشم اندازی را در پیش روی دانش آموزان می گشایند تا جهت گیری شخصی خود را کشف کنند. امکان دارد آنها بخواهند کاری نیمه وقت برای خود انتخاب کنند یا زمان بیشتری برای خود داشته باشند و اوقاتی را با دوستانشان بگذارنند، از این رو، وسوسه می شوند تا فعالیت های پیشین خود را تقلیل دهند.
پژوهش ها نشان می دهد که اگر افراد بزرگسال مجموعه ای از علاقه ها و تمایلات گوناگون به کار بیرون و خانواده داشته باشند، بهتر ارضا می شوند و بیشتر احساسی پیشرفت می کنند. بنابراین خوب نیست نوجوان شما که در صورتی که طرح و برنامه ای دیگر ندارد، همیهی علایق و سرگرمی های دوران کودکی خود را به یکباره رها کند، اگرچد دوره ی نوجوانی کاوشی برای خود تازه است، ما می توانیم علائق و تعهدات قابل قبول تری را به او پیشنهاد کنیم و از او بخواهیم علائق و سرگرمی های گذشته اش را طی چند مرحله کنار بگذارد.
ما می توانیم به نوجوانان خود کمک کنیم تا احساس تعلق بیشتری بکنند در صورتی که:
– آنقدر قدرت داشته باشیم که روشها و دیدگاههای مختلف آنان را بپذیریم و این پذیرفتن را ادامه دهیم و در اختیار آنان و برای آنان باشیم.
– قوانین و مرزهای خانه را با سن آنان مطابق سازیم.
– نشان دهیم که در درون مرزهای خودمان، به کاری که آنان می خواهند انجام دهند، اعتماد داریم.
– سعی کنیم بعضی از طرح و نقشه های آنان را قبول کنیم: ” در آن زمینه از طرح تو پشتیبا می کنم، ولی در این مورد، نه”.
– اگر بحث و مشاجره ای به وجود آمد، با همسر خود جبهه ی مشترکی تشکیل دهیم.
– راههای ارتباط را باز نگاه داریم.
برقراری ارتباطات ذهنی: تفکر خلاق
تفکر خلاق، مهم است. این امر، افق فکری ما را گسترش می دهد و چشمانمان را بر روش های تازه ی انجام دادن کارها، باز می کند. به ما یاری می کند که احساس قابلیت و اعتماد کنیم، زیرا اگر ما خلاق باشیم، می دانیم که راه حلی عملی برای مشکل خود خواهیم یافت . حتی اگر مطمئن نباشیم که چه در انتظارمان است. تفکر خلاق، مایه ی سرگرمی است چون باعث کشف شگفتیها می شود. این نیروی تفکر، باعث ایجاد لطيفه ها و کارتون ها می شود و سکوی پرشی برای اختراع است. متفکران خلاق، دارای فکری بدیع و انعطاف پذیر هستند. آنان باید به هر چیز غیرممکن فکر کنند و قابلیت انعطاف داشته باشند تا ارتباط غیر عادی میان رویدادها، نظریه ها، یا فراورده های یک دوره ای را با دوره ی دیگر، مشاهده کنند. مثلا، گوشی پزشکی زمانی اختراع شد که مخترع آن، ضربه هایی که دوستان دوران کودکی او روی یک کنده ی پوک درخت میزدند، به یاد آورد. کودکان، خلاق و مبتکر به دنیا می آیند.اشخاص بسیاری معتقدند که آنان خلاق تر از بزرگسالان هستند زیرا مغزشان در مجموعه راه و روش های معمول مشاهده ی مسائل، حبس نشده است، یا تحت فشار پیروی یا اجبار منطقی قرار نگرفته اند. یادم می آید وقتی که بچه هایم کوچک بودند، گهگاه از آنها می خواستم لقمه هایشان را طور دیگری گاز بزنند. یکی از آنان بیسکویت می خورد، دیگری یک تکه نان برشته، و هر دو سعی می کردند طوری آنها را گاز بزنند که شکلهای مختلفی درست کنند.
ادوارد دو بونو ، نویسنده ای که به خاطر کار در زمینه ی تفکر خلاق شهرت دارد، کتابی با عنوان ” کودکان مسائل را حل می کنند” ، نوشته است، و در آن به روشنی نشان می دهد که کودکان چطور می توانند خلاق باشند. او در این کتاب، تعدادی مسئله ی عملی برای بچه ها طرح کرده و از آنان دعوت می کند تا عکس ها و طرح هایی برای راه حل های خود رسم کنند تا زیاد لازم به توضیح زبانی نباشد. بعضی از نمونه های چالشهای خلاقانه که او در آنجا برای بچه ها طرح کرده است، عبارتند از: «بدن انسان را اصلاح کن»، «یک ماشین خواب اختراع کن»، «یک ماشین خنده دار طراحی کن» و «یک دوچرخه برای پستچی درست کن».
سیال سازی ذهن
سیال سازی ذهن ، یک فن موفق برای ایجاد اندیشه های خلاق فراوان و ارائه ی راه حل های مختلف است. سیال سازی ذهن، بر مبنای چهار اصل یا قانون صورت میگیرد که عبارتند از:
١- عدم داوری: هر اندیشه و نظری، بدون انتقاد و خرده گیری پذیرفته میشود.
۲. عدم توجه به قواعد معمول: قواعد و فرضیات طبیعی و معمول، باید نادیده گرفته شوند.
۳- ارائه ی راه حل های بسیار: تا جایی که امکان داشته باشد، باید اندیشه و طرحهای مختلف ارائه شود.
۴- استفاده از خلاقیت های دیگران: راه حل ها و طرح ها را می توان براساس ایده هایی که دیگران مطرح می کنند ارائه داد.
یاری کردن کودکان برای خلاق شدن
کودکان را به فعالیت ها و بازی هایی تشویق کنید که خلاقیت و خیال پردازی های فکری انعطاف پذیر، به وجود آورد؛ مانند نقاشی و رسم، تداعی واژه ها، یا بازی های واژه گزینی (مانند حدس زدن نام اشیا براساس حرف اول نام آنها). برای کودکان بزرگتر، از مجموعه های ترسیمی – نموداری استفاده کنید. نقش بازی کردن و بازی های تخیلی، بافندگی، با درست کردن جلد سی دی، طرح های فنی و کارهای عملی دروس دبیرستانی، همگی به خلاقیت کمک می کنند.
تفکر همراه با انعطاف پذیری را الگو قرار دهید تا کودکان روش شما را می هرگونه پیوستگی که میان موضوعات و رویدادها می بینند، با آنان گفت وگو کنید. ” آن من را به یاد می انداز” ، ” آن باعث می شود من درباره ی … فکر کنم” یا ” آن تو رابه فکر چیزی نمی اندازد؟ ” مثلا، ربط دادن آوازها یا کتاب های داستانی کودکان با تجربه های روزانه یآنان، بسیار آسان است.
کودکان خردسال به خاطر آنکه عمل نوشتن برایشان سخت است، همیشه نمی توانند داستانهای مشکل و پیچیده ای را که در سر دارند، روی کاغذ بیاورند. شما می توانید از آنان بخواهید داستان های خود را به شما دیکته کنند یا پیشنهاد کنید که مطالب را با صدای خودشان ضبط کنند. این کار برای مسافرت های طولانی، بسیار مناسب است.
وقتی کودک در حال انجام کاری یا به اجرا در آوردن طرح ها و اندیشه های خود است، باید نوعی آشفتگی را تحمل کنید. در صورتی که او درباره ی مؤاخذه شدن و توپ و تشر شنيدن نگران باشد، جایی برای تفکر آزاد باقی نمی ماند. البته من ترجیح می دهم در هنگامی که بچه ها سرگرم یک کار سازنده و خلاق هستند، به جای واژه ی «آشفتگی و بی نظمی»، واژه ی ” پرمشغله” را به کار ببرم. به هر حال، در هنگامی که آنها مشغول آزمایش و اكتشاف هستند، حرص و جوش خوردن فایده ای ندارد. البته در اینگونه مواقع باید همه اقدامات احتیاطی را به کار ببرید و مراقب آنها باشید. ولی از بابت ریخت و پاش و بی نظمی، مزاحم کار آنها نشوید. کودکان خردسال یا بزرگترهایی را که دید قوی دارند ترغیب کنید تا مسائل را روی کاغذ حل کنند و به جای واژه ها، از تصویر استفاده کنند. به آنان فرصت بدهید خلاقیت و ابتکار خود را به کار بیندازند. بگویید که هدف چیست و آنان چقدر وقت دارند تا به آن برسند، اما نگویید که دقیقا چطور باید به آن برسند.
همیشه خلاقیت را ارزشمند بشمارید. کیتی، دختری در مجموعه کتابهای بل مونی ، در تلاش خود برای ساختن یک کشتی مدل پلاستیکی، ناموفق بود زیرا به علت شور و هیجان زیاد، قبل از مطالعه ی دستورالعمل ساخت کشتی، به درست کردن آن اقدام کرده بود. اما او که خیلی جسور و بی پروا، صدف هایی را در اطراف کشتی کج و معوج خود ریخت و لنگرکشتی را نیز به میان آنها انداخت و یک کشتی به گل نشسته را به وجود آورد. به کودکان خود یاری کنید تا از زمان و مکانی که گمان میکنند خلاق ترند، آگاهی داشته و بدین ترتیب، آنان می فهمند که در چه مواقعی می توانند بهترین نتیجه را از خودشان بگیرند.
از آنان توقع نداشته باشید همیشه از شما پیروی کنند. اگر از تکرو بودن خوشحال می شوند و اشکالی ندارد؛ بگذارید همانطور باشند. آنان را کنار نرانید یا از آنها عیبجویی نکنید و احمق خطابشان نکنید. این شیوه ی برخورد، ممکن است از خلاق بودنشان جلوگیری کند. در عوض، از آنها بپرسید چگونه انتظار دارند که این فکرشان ثمربخش باشد، یا از آنها بخواهید سه فکر و طرح دیگر را در همان مورد مطرح کنند. بعد از آنان بخواهید از میان تمام طرح هایی که پیشنهاد کرده اند، بهترین طرح عملی را برگزینند.
مرکز مشاوره دیدار 02188893258
http://t.me/clinicdeedar
www.clinicdeedar.com