آموزش جنسی به کودکان
آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان
درک جنسیت
والدین مسئولیت آموزش جنسی فرزندان خود را بر عهده دارند و نخستین قدم برای آنها در انجام این امر، آموزش دادن به کودکان در زمینه اصول اولیه جنسیت است اما بسیاری از والدین از پیچیدگی های واژه جنسیت درک روشنی ندارند و اغلب آن را با جنس اشتباه می گیرند. جنسیت چیزی بیش از جنس یا هویت جنسی است و در رشد هر فرد نقشی حیاتی ایفا می کند. درک جنسیت شامل درک چگونگی کارکرد بدن انسان، به ویژه چگونگی تولید مثل است. جنسیت علاوه بر آن شامل گستره ای از مفاهیم مربوط به روابط انسانی، مهارتهای زندگی فردی، هویت جنسی و برخی از مسائل بهداشتی نیز هست. والدین باید آنچه را که می خواهند فرزندانشان درباره جنسیت بدانند، به آنها آموزش بدهند اما علاوه بر آن، همواره باید بین فرزندان خود و تأثیرات جامعه و رسانه ها که اغلب ارزش های سالم خانوادگی را مورد تهدید قرار میدهند- مداخله کنند. روشن است که آموزش درباره جنسیت، فرآیندی پیچیده است که در طول عمر آدمی ادامه می یابد.
کودکان از آغاز تولد، دارای نوعی کنجکاوی نسبت به مسائل محیط و از جمله نسبت به بدن خود هستند. آگاهی و کنجکاوی شدید آنها نسبت به کارکردهای بدنشان از نوپایی آغاز می شود و تا دوران بلوغ ادامه می یابد. بچه هایی که نحوه کارکرد بدن خود را می شناسند، درک بهتری از مفهوم جنسيت دارند و از هویتی محکم تر برخوردار هستند. دانش به کودکان قدرت می بخشد، بنابراین کودکان نیز مانند نوجوانان باید به منابع اطلاعاتی قابل اعتماد دسترسی داشته باشند، چه درون خانواده و چه دیگر منابع موجود در جامعه. کودکان علاوه بر دانش زیست شناختی، به آموزش درباره روابط انسانی هم نیاز دارند. بچه ها برای شکل دادن به جنسیت خود به خانواده و روابط حاکم بین اعضای خانواده خود رجوع می کنند.
از آن جایی که دوستان، آموزگاران و آشنایان، نقشی حیاتی در دنیای کودکان دارند، فراگرفتن مهارت های برقراری و حفظ روابط موفقیت آمیز، امری اساسی به شمار می آید. اگر در خانواده، روابطی نزدیک بین اعضا برقرار باشد، بچه ها با الگو قرار دادن آنها، به ابزاری نیرومند دست می یابند. این ابزار به آنها کمک می کند که در آینده و خارج از خانواده، روابط خود را بسازند. این مهارت ها را باید ابتدا درون خانواده و با والدین و همسالان تمرین کرد، بنابراین والدین باید از تأثیرات قوى الگوی روابط خانوادگی در پایه ریزی روابط آینده فرزندانشان آگاه باشند.
جنسیت سالم همراه با مجموعه ای از ارزش ها و اخلاقیات، به زندگی جهت و هدف می بخشد. بچه ها نیازمند موقعیت هایی هستند که در آن مهارتهای زندگی را بر اساس اصول اخلاقی خود بیاموزند و تمرین کنند. تصمیم گیری مسئولانه، بیان احساسات و نیازها و مذاکره هنگام اختلاف نظر، مهارت های ضروری زندگی موفق بزرگسالان است. این مهارت ها اساس حفظ و افزایش عزت نفس را در کودکان پدید می آورد و به تضمین زندگی سالم آنها کمک میکند. پرورش دادن ارزش های اخلاقی سالم در بچه ها به آنها کمک میکند که هنگام نوجوانی که با مسائل مهمی مانند تصمیم گیری درباره زمان و چگونگی فعالیت جنسی، خشونت و پرهیز از تجاوز به حقوق دیگران روبه رو می شوند، بتوانند بهتر تصمیم بگیرند.
جامعه و خانواده علاوه بر تأثیر بر رفتار کودکان، به آنها در زمینه نقش جنسی نیز آموزش میدهند. نقش جنسی دربرگیرنده حیطه تمام رفتارهای است که به مرد بودن با زن بودن فرد مربوط می شود. نقش جنسی دیکته شده از سوی جامعه، می تواند بر تصمیم گیری های کودکان درباره نحوه روابط و سلامت خود در آینده، تأثیری عمده و جدی برجا بگذارد. بچه ها در خصوص درک نگرش والدین و جامعه نسبت به ارزش ها و عقاید مربوط به جنسیت، بسیار تیزبین هستند. والدین هر چه نسبت به خود و هویت جنسی خود احساس بهتری داشته باشند، راحت تر می توانند جنسیت خود را فرافکنی کنند.
کودکان از آغاز تولد، دارای نوعی کنجکاوی نسبت به مسائل محیط و از جمله نسبت به بدن خود هستند. آگاهی و کنجکاوی شدید آنها نسبت به کارکردهای بدنشان از نوپایی آغاز می شود و تا دوران بلوغ ادامه می یابد. بچه هایی که نحوه کارکرد بدن خود را می شناسند، درک بهتری از مفهوم جنسيت دارند و از هویتی محکم تر برخوردار هستند. دانش به کودکان قدرت می بخشد، بنابراین کودکان نیز مانند نوجوانان باید به منابع اطلاعاتی قابل اعتماد دسترسی داشته باشند، چه درون خانواده و چه دیگر منابع موجود در جامعه. کودکان علاوه بر دانش زیست شناختی، به آموزش درباره روابط انسانی هم نیاز دارند. بچه ها برای شکل دادن به جنسیت خود به خانواده و روابط حاکم بین اعضای خانواده خود رجوع می کنند.
از آن جایی که دوستان، آموزگاران و آشنایان، نقشی حیاتی در دنیای کودکان دارند، فراگرفتن مهارت های برقراری و حفظ روابط موفقیت آمیز، امری اساسی به شمار می آید. اگر در خانواده، روابطی نزدیک بین اعضا برقرار باشد، بچه ها با الگو قرار دادن آنها، به ابزاری نیرومند دست می یابند. این ابزار به آنها کمک می کند که در آینده و خارج از خانواده، روابط خود را بسازند. این مهارت ها را باید ابتدا درون خانواده و با والدین و همسالان تمرین کرد، بنابراین والدین باید از تأثیرات قوى الگوی روابط خانوادگی در پایه ریزی روابط آینده فرزندانشان آگاه باشند.
جنسیت سالم همراه با مجموعه ای از ارزش ها و اخلاقیات، به زندگی جهت و هدف می بخشد. بچه ها نیازمند موقعیت هایی هستند که در آن مهارتهای زندگی را بر اساس اصول اخلاقی خود بیاموزند و تمرین کنند. تصمیم گیری مسئولانه، بیان احساسات و نیازها و مذاکره هنگام اختلاف نظر، مهارت های ضروری زندگی موفق بزرگسالان است. این مهارت ها اساس حفظ و افزایش عزت نفس را در کودکان پدید می آورد و به تضمین زندگی سالم آنها کمک میکند. پرورش دادن ارزش های اخلاقی سالم در بچه ها به آنها کمک میکند که هنگام نوجوانی که با مسائل مهمی مانند تصمیم گیری درباره زمان و چگونگی فعالیت جنسی، خشونت و پرهیز از تجاوز به حقوق دیگران روبه رو می شوند، بتوانند بهتر تصمیم بگیرند.
جامعه و خانواده علاوه بر تأثیر بر رفتار کودکان، به آنها در زمینه نقش جنسی نیز آموزش میدهند. نقش جنسی دربرگیرنده حیطه تمام رفتارهای است که به مرد بودن با زن بودن فرد مربوط می شود. نقش جنسی دیکته شده از سوی جامعه، می تواند بر تصمیم گیری های کودکان درباره نحوه روابط و سلامت خود در آینده، تأثیری عمده و جدی برجا بگذارد. بچه ها در خصوص درک نگرش والدین و جامعه نسبت به ارزش ها و عقاید مربوط به جنسیت، بسیار تیزبین هستند. والدین هر چه نسبت به خود و هویت جنسی خود احساس بهتری داشته باشند، راحت تر می توانند جنسیت خود را فرافکنی کنند.
کودکان علاوه بر رفتارها، اخلاقیات و آگاهی از نقش هویت جنسی خود، باید درباره مسائل بهداشتی مربوط به جنسیت نیز آموزش ببینند. امروزه والدين، مسئولان آموزشی و مسئولان خدمات بهداشتی، بیش از پیش آگاهند که ناگزیر باید به نوجوانان درباره ایدز ( HIV / AIDS ) و بیماری هایی که از طریق جنسی سرایت می کند، نکاتی دقیق را آموزش دهند. بسیاری از اوقات اطلاعاتی که از یک منبع به دست می آید، یا با اطلاعات منابع دیگر در تضاد است یا کاملا قدیمی شده است. بچه ها در حیاط مدرسه، از طریق رسانه ها و -اگر خوش اقبال باشند – در کلاس های آموزش بهداشت مدارس، چیزهایی در این باره می شنوند. همگام با رشد بچه ها، سؤالات آنها نیز درباره ایدز د ( HIV / AIDS ) و بیماری هایی که از طریق جنسی سرایت می کند، دقیق تر و دقیق تر می شود. بنابراین هم والدین و هم مسئولان مدرسه باید به طور مرتب مسائل مربوطه را با بچه ها در میان بگذارند. علاوه بر آن، والدین نیز باید به طور فعال مسائل جدید مربوط به این بیماری ها را بیاموزند و به فرزندان خود منتقل کنند.
عامل دیگری که بز جنسیت کودکان تأثیر می گذارد، وجود رسانه هاست. تلویزیون، مجلات و بازی های ویدئویی، همواره نگرش هایی را ارائه می دهند که درون چارچوب ذهنی کودک جای می گیرد. ممکن است این پیام ها همیشه با ارزش های خانوادگی افراد مختلف هماهنگ نباشد. والدین باید هم در خانه و هم در سطح اجتماع، درباره کیفیت و محتوای رسانه هایی که بچه ها را تحت تأثیر قرار میدهد، موضع گیری کنند. برخی رسانه ها از جمله شبکه های ماهواره ای و فیلم های ویدئویی و اینترنت به طور کلی بیش از حد بر روابط جنسی تأكید میکنند و پیام های گیج کننده، متضاد و گوناگونی به بچه ها ارائه می دهند، لذا تأثیر رسانه ها بر ساختار شخصیتی کودکان، بسیار شدید است.
عامل دیگری که بز جنسیت کودکان تأثیر می گذارد، وجود رسانه هاست. تلویزیون، مجلات و بازی های ویدئویی، همواره نگرش هایی را ارائه می دهند که درون چارچوب ذهنی کودک جای می گیرد. ممکن است این پیام ها همیشه با ارزش های خانوادگی افراد مختلف هماهنگ نباشد. والدین باید هم در خانه و هم در سطح اجتماع، درباره کیفیت و محتوای رسانه هایی که بچه ها را تحت تأثیر قرار میدهد، موضع گیری کنند. برخی رسانه ها از جمله شبکه های ماهواره ای و فیلم های ویدئویی و اینترنت به طور کلی بیش از حد بر روابط جنسی تأكید میکنند و پیام های گیج کننده، متضاد و گوناگونی به بچه ها ارائه می دهند، لذا تأثیر رسانه ها بر ساختار شخصیتی کودکان، بسیار شدید است.
والدین می توانند با درک بهتر خود از پیچیدگی های جنسیت، به فرزندان خود کمک کنند تا با عزت نفس بیشتری رشد کنند و صاحب دانشی شوند که مسئولیت پذیری آنها را در آینده، افزایش دهد.
کلیدهای جنسیت سالم عبارتند از:
– همه انسانها با ظرفیت تجربه احساسات جنسی به دنیا می آیند.
– بچه ها از لحظه تولد موجوداتی جنسی اند.
– جنسیت سالم بخشی حیاتی از عزت نفس کودک را تشکیل می دهد.
– رفتار شما به عنوان پدر و مادر، الگویی قابل توجه برای رشد جنسیت فرزندان است.
– ارائه دادن اطلاعات متناسب با مرحله رشد کودک، برای درک جنسی او از دنیا ضروری است.
– جنسیت هم بر جنبه های جسمی تأثیر دارد و هم بر جنبه های عاطفی همچون روابط، مهارتهای زندگی و مهارت های تصمیم گیری
– کودکان از رسانه ها، همسالان خود و به طور کلی از جامعه درباره جنسیت اطلاعات کسب می کنند. اغلب والدین لزوما با تمام این اطلاعات موافق نیستند اما باید کودکان خود را برای رویارویی با این اطلاعات آماده کنند.
– والدین باید پیام هایی روشن درباره ارزش های خانوادگی و نگرش های خود درباره جنسبت به فرزندان خویش ارائه دهند.
سری بودن و خصوصی بودن
وقتی با کودکان درباره جنسيت صحبت می کنیم، واژه های «سری» و «خصوصی» معانی جدیدی پیدا می کنند. بچه های کم سن و سال ممکن است نتوانند تفاوت های ظریف بین معنی این دو واژه را دریابند، از این رو والدین باید سعی کنند که تفاوت های بین این دو واژه را آشکارا برای کودکان، بازگو کنند.
کودکان می توانند بیاموزند که برای اشاره به اعضای تناسلی خود از عبارت اعضای خصوصی بدنه استفاده کنند. بسیاری از بچه های پیش دبستانی می توانند برخلاف بچه های بزرگ تر این عبارت را خیلی راحت و بدون احساس شرم بر زبان بیاورند، لذا یکی از کارهای مهم والدین این است که سطح شرم را در کودکان رو به رشد خود در سطحی نگه دارند که وقتی بچه ها به اطلاعات نیاز داشتند، به والدین و نه کودکان نسبت به پرسش در این باره بی میل نباشند. به نظر من، کلید این موضوع درک تفاوت بین «سری» بودن و «خصوصی» بودن و درک قدرت حاصل از دانش است. یکی از معلمان بهداشت هنگام صحبت کردن درباره جنسیت، برای اینکه بچه ها احساس آرامش کنند به آنها می گفت: «از دانش شرمگین نشوید».
بیایید کلمه سری را در نظر بگیریم. بیشتر بچه ها از شنیدن این کلمه میخندند و خوب می دانند که راز و راز داری چیست. راز یا سر، چیزی است که فقط تعداد محدودی از افراد نسبت به آن آگاهی دارند و نباید آن را با دیگران در میان گذاشت. بی تردید اگر کسی سر خود را به دیگری بگوید، دیگر سر نخواهد بود و اگر همه از آن آگاهی داشته باشند، دیگر ارزش خود را از دست می دهد. پس سر یا راز چیزی است که همه کس اجازه ندارد از آن آگاهی داشته باشد و نباید آن را برای کسی بازگو کرد.
وقتی با کودکان درباره جنسيت صحبت می کنیم، واژه های «سری» و «خصوصی» معانی جدیدی پیدا می کنند. بچه های کم سن و سال ممکن است نتوانند تفاوت های ظریف بین معنی این دو واژه را دریابند، از این رو والدین باید سعی کنند که تفاوت های بین این دو واژه را آشکارا برای کودکان، بازگو کنند.
کودکان می توانند بیاموزند که برای اشاره به اعضای تناسلی خود از عبارت اعضای خصوصی بدنه استفاده کنند. بسیاری از بچه های پیش دبستانی می توانند برخلاف بچه های بزرگ تر این عبارت را خیلی راحت و بدون احساس شرم بر زبان بیاورند، لذا یکی از کارهای مهم والدین این است که سطح شرم را در کودکان رو به رشد خود در سطحی نگه دارند که وقتی بچه ها به اطلاعات نیاز داشتند، به والدین و نه کودکان نسبت به پرسش در این باره بی میل نباشند. به نظر من، کلید این موضوع درک تفاوت بین «سری» بودن و «خصوصی» بودن و درک قدرت حاصل از دانش است. یکی از معلمان بهداشت هنگام صحبت کردن درباره جنسیت، برای اینکه بچه ها احساس آرامش کنند به آنها می گفت: «از دانش شرمگین نشوید».
بیایید کلمه سری را در نظر بگیریم. بیشتر بچه ها از شنیدن این کلمه میخندند و خوب می دانند که راز و راز داری چیست. راز یا سر، چیزی است که فقط تعداد محدودی از افراد نسبت به آن آگاهی دارند و نباید آن را با دیگران در میان گذاشت. بی تردید اگر کسی سر خود را به دیگری بگوید، دیگر سر نخواهد بود و اگر همه از آن آگاهی داشته باشند، دیگر ارزش خود را از دست می دهد. پس سر یا راز چیزی است که همه کس اجازه ندارد از آن آگاهی داشته باشد و نباید آن را برای کسی بازگو کرد.
از سوی دیگر، اطلاعات خصوصی اطلاعاتی است که می توان از آن آگاه بود اما ضرورتی برای در میان گذاشتن آن با دیگران وجود ندارد. مثلا هر یک از اعضای خانواده ها، مسائل خصوصی خود را دارند. ما میدانیم که خانواده های دیگر مسائل خصوصی خودشان را دارند و خانواده های دیگر نیز می دانند که ما مسائل خصوصی خودمان را داریم. پس تفاوت اصلی بین خصوصی و سری این است که موضوع خصوصی یعنی موضوعی که دسترسی به آن محدود است و هر خانواده ای مسائل خصوصی خود را دارد اما آن را با خانواده های دیگر در میان نمی گذارد. اگر تصمیم میگیریم موضوعی خصوصی بماند، حتما دلایلی برای این کار داریم و فقط اعضای خانواده هستند که می توانند از آن آگاه شوند. اعضای خصوصی بدن هم چنین وضعی دارند، یعنی همه آدم ها در بدن خود اعضای خصوصی دارند ولی هرکس فقط می تواند به اعضای خصوصی بدن خود دسترسی داشته باشد و نه به دیگران.
شما می توانید برای روشن کردن این تفاوت ها مثال زیر را برای فرزند خود بزنید: خانه هرکس، همراه با اشیای داخل آن، خصوصی است. همه میدانند که تو، خانه، تلویزیون، اسباب و اثاثیه و… داری اما فقط تعداد کمی از افراد هستند که اجازه دارند به اموال تو دسترسی داشته باشند. خانه تو و اموال تو خصوصی هستند. بقیه هم تلویزیون دارند اما تو اجازه نداری سرت را پایین بیاندازی و بروی در خانه کس دیگری اخبار را تماشا کنی. آن تلویزیون متعلق به آنهاست، مال خصوصی آنهاست، دست نزن! مثال دیگر، مثال مهمانی است: بیشتر مهمانی ها خصوصی هستند. خیلی از مردم ممکن است بدانند که در فلان خانه مهمانی برگزار می شود اما همه به آن دعوت ندارند زیرا مهمانی خصوصی است. برای حضور در مهمانی باید دعوت داشت.
شما می توانید برای روشن کردن این تفاوت ها مثال زیر را برای فرزند خود بزنید: خانه هرکس، همراه با اشیای داخل آن، خصوصی است. همه میدانند که تو، خانه، تلویزیون، اسباب و اثاثیه و… داری اما فقط تعداد کمی از افراد هستند که اجازه دارند به اموال تو دسترسی داشته باشند. خانه تو و اموال تو خصوصی هستند. بقیه هم تلویزیون دارند اما تو اجازه نداری سرت را پایین بیاندازی و بروی در خانه کس دیگری اخبار را تماشا کنی. آن تلویزیون متعلق به آنهاست، مال خصوصی آنهاست، دست نزن! مثال دیگر، مثال مهمانی است: بیشتر مهمانی ها خصوصی هستند. خیلی از مردم ممکن است بدانند که در فلان خانه مهمانی برگزار می شود اما همه به آن دعوت ندارند زیرا مهمانی خصوصی است. برای حضور در مهمانی باید دعوت داشت.
برای بچه های کوچک تر می توان از مثال خصوصی بودن توالت استفاده کرد چون درک آن برای آنها راحت تر است: همه میدانند که ما همه به توالت می رویم. این اطلاعات سری نیست اما قطعا خصوصی است. چطور است که دسترسی به آن محدود است؟ خوب ما وقتی به درون توالت می رویم در را می بندیم. هیچکس به کسی که به توالت می رود نمی خندد و او را مسخره نمی کند چون همه این کار را می کنند. رفتن ما به توالت سری نیست اما می دانیم که باید این کار را تنها انجام بدهیم، پس این کار خصوصی است. همان طور که برای محدود کردن دسترسی دیگران به توالت از در استفاده می کنیم، برای محدود کردن دسترسی دیگران به اعضای خصوصی بدن خود نیز از لباس استفاده میکنیم.
بسیاری از بچه ها قبل از رسیدن به سن بلوغ، هنگام صحبت کردن درباره مسائل مربوط به جنسیت می خندند و خجالت میکشند. شاید علت ناراحتی آنها این است که فکر میکنند جنسیت یک مسأله سری است، اما والدین می توانند برای آنها روشن کنند که همه آدم ها موجوداتی جنسی اند، حتی افراد جنس مخالف هم جنسی اند، پس دانش درباره جنسیت چیزی نیست که از آن خجالت بکشیم. دانش به ما کمک می کند که یکدیگر را بهتر درک کنیم و می تواند به کم کردن خجالت ما هم کمک کند و بدانیم که هیچ وقت نباید از دانستن شرم داشته باشیم.
جنسیت موضوعی خصوصی است و ما خودمان تصمیم میگیریم که آن را | با چه کسانی در میان بگذاریم. پس والدین باید به کودکان پیش دبستانی و دبستانی خود بگویند که گرچه موضوعات خصوصی خود را با خانواده در میان می گذارند اما نباید آن را به دوستان کوچکترشان بگویند. شاید والدین دوستانشان بخواهند خود، اولین کسی باشند که درباره اعضای خصوصی بدن و مسائل مربوط به جنسیت با فرزندان شان صحبت می کنند. بچه ها باید یاد بگیرند که ممکن است والدین دیگر نخواهند ارزش های خانوادگی خود را با دیگران در میان بگذارند و ممکن است نخواهند فرزندشان از «غریبه ها» اطلاعات به دست بیاورد. برای اینکه به فرزند خود آموزش بدهید که چه چیزهایی را می تواند با دیگران در میان بگذارد و چه رفتارهایی از او قابل قبول است، با او نقش بازی کنید: «اگر دوستت از تو خواست که اعضای خصوصی بدنت را به او نشان بدهی، به او چه میگویی؟، یا: «اگر دوسنت پرسید همجنس بازی یعنی چه، تو چه کار میکنی؟» شما می توانید به عنوان والدین کودک، چند جمله ساده به فرزند خود بیاموزید تا اگر یک دوست یا «غریبه» خواست به مسائل خصوصی او دسترسی پیدا کنند او بتواند آنها را به زبان بیاورد. مثلا:
بسیاری از بچه ها قبل از رسیدن به سن بلوغ، هنگام صحبت کردن درباره مسائل مربوط به جنسیت می خندند و خجالت میکشند. شاید علت ناراحتی آنها این است که فکر میکنند جنسیت یک مسأله سری است، اما والدین می توانند برای آنها روشن کنند که همه آدم ها موجوداتی جنسی اند، حتی افراد جنس مخالف هم جنسی اند، پس دانش درباره جنسیت چیزی نیست که از آن خجالت بکشیم. دانش به ما کمک می کند که یکدیگر را بهتر درک کنیم و می تواند به کم کردن خجالت ما هم کمک کند و بدانیم که هیچ وقت نباید از دانستن شرم داشته باشیم.
جنسیت موضوعی خصوصی است و ما خودمان تصمیم میگیریم که آن را | با چه کسانی در میان بگذاریم. پس والدین باید به کودکان پیش دبستانی و دبستانی خود بگویند که گرچه موضوعات خصوصی خود را با خانواده در میان می گذارند اما نباید آن را به دوستان کوچکترشان بگویند. شاید والدین دوستانشان بخواهند خود، اولین کسی باشند که درباره اعضای خصوصی بدن و مسائل مربوط به جنسیت با فرزندان شان صحبت می کنند. بچه ها باید یاد بگیرند که ممکن است والدین دیگر نخواهند ارزش های خانوادگی خود را با دیگران در میان بگذارند و ممکن است نخواهند فرزندشان از «غریبه ها» اطلاعات به دست بیاورد. برای اینکه به فرزند خود آموزش بدهید که چه چیزهایی را می تواند با دیگران در میان بگذارد و چه رفتارهایی از او قابل قبول است، با او نقش بازی کنید: «اگر دوستت از تو خواست که اعضای خصوصی بدنت را به او نشان بدهی، به او چه میگویی؟، یا: «اگر دوسنت پرسید همجنس بازی یعنی چه، تو چه کار میکنی؟» شما می توانید به عنوان والدین کودک، چند جمله ساده به فرزند خود بیاموزید تا اگر یک دوست یا «غریبه» خواست به مسائل خصوصی او دسترسی پیدا کنند او بتواند آنها را به زبان بیاورد. مثلا:
– بدن من خصوصی است.
– در این باره از پدر و مادر خود سؤال کن.
– این سؤال خوبی است اما جوابش خیلی پیچیده است.
درباره تفاوت بین خصوصی بودن و سری بودن، یک نکته باقی مانده که به یادگیری مربوط می شود. مهم ترین آموزگاران بچه ها، والدین آنها هستند. ما والدین درک میکنیم که یاد گرفتن مسائل مربوط به جنسیت در سلامت و سعادت آینده کودکان مان نقش اساسی دارد اما اغلب وقتی میخواهیم آن مسائل شخصی و خصوصی را که هم در حال حاضر و هم در آینده به دردشان می خورد، با آنها در میان بگذاریم، دستپاچه و نگران می شویم و احساس شرم می کنیم. ما می خندیم و فرزندانمان هم می خندند، ما دست و پایمان را گم میکنیم و نمی توانیم به چشم آنها نگاه کنیم، و بچه ها هم همین طور و سرانجام همه ما متوجه تمسخرآلود بودن موقعیت مان می شویم و همه با هم می خندیم. اوضاع خوب است. خنده و شرم و شوخی، همراهان جدایی ناپذیر حقایق خصوصی جنسیت هستند. همان طور که هر یک از ما ضرورت های خصوصی خود را تجربه می کنیم، جنسیت خود را نیز به طریقی خاص خود تجربه می کنیم. همه انسانها موجوداتی جنسی اند و همه درباره جنسيت
کلیدهای آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان می آموزند، پس هنگامی که والدین می خواهند خود را برای حرف زدن درباره « آن موضوع» آماده کنند، باید عبارات خود را درخور فهم کودکان تغییر بدهند، در واقع همین که به هنگام باز کردن سر صحبت، خجالت میکشند و می خندند، رفتاری طبیعی از خود نشان می دهند و با این کار از میزان تنش موجود می کاهند. در واقع، این موقعیت، باعث خنده های ما می شود و نه دانشی که می خواهیم منتقل کنیم. نه ماونه کودکان مان، هیچگاه نباید از دانستن خجالت بکشیم زیرا همه ما حق داریم که بدانیم.
گفت وگو درباره جنسیت
صحبت کردن با بچه ها درباره جنسیت، برای اغلب والدین کاری دشوار است. والدین یا نگران زیاد گفتن هستند و یا کم گفتن و یا نگران گیج کردن بچه های خود. بسیاری از والدین هم فکر میکنند که اگر درباره مسائل جنسی به کودکان خود چیزی بگویند، افکار جنسی را در ذهن های کوچک آنها پرورش می دهند و با این کار بچه ها را به تجربه جنسی تشویق می کنند. بعضی از والدین دیگر نیز فکر می کنند که اگر کودک شان سؤال نمی کند با علاقه خاصی نسبت به موضوع نشان نمی دهد، به این علت است که هنوز خیلی کوچک است یا اصلا به موضوع علاقه ای ندارد. والدین فکر میکنند که اگر کودک شان در ظاهر بی علاقه است، لابد هنوز آمادگی لازم را ندارد، یا بدتر از آن، شاید نیازی به دانستن ندارد. ولی بچه ها حتما سؤال دارند. شاید نمی دانند که چگونه بپرسند یا شاید بی میلی والدین خود را نسبت به پاسخ گفتن به چنین سؤالاتی احساس می کنند. کودکان در چنین موقعیت هایی، هنگام برخورد با موضوعات مربوط به جنسیت، از والدین خود روی می گردانند، بنابراین مسئولیت شما این است که حرف بزنید و اجازه ندهید که ناراحتی خودتان یا سکوت فرزندتان مانع باز کردن باب گفت وگو بشود. نزد فرزندتان اعتراف کنید که سخن گفتن درباره جنسیت، گاهی با شرم و حیا همراه است چون موضوع خیلی حساس و خصوصی است و همین خود می تواند زمينه مشترکی باشد تا گفت وگویتان را آغاز کنید. به یاد داشته باشید که لازم نیست همه اطلاعات را یکجا در اختیار او بگذارید. فراگیری آموزش جنسی نیز مانند درس هایی چون ریاضی و علوم، باید به صورت تدریجی و در طی زمان صورت گیرد. از مفاهیم پایه ای شروع کنید و همگام با رشد کودک تان که قدرت درک او نیز برای دریافت جزئیات بیشتر می شود، بر میزان مفاهیم پایه بیفزایید.
صحبت کردن با بچه ها درباره جنسیت، برای اغلب والدین کاری دشوار است. والدین یا نگران زیاد گفتن هستند و یا کم گفتن و یا نگران گیج کردن بچه های خود. بسیاری از والدین هم فکر میکنند که اگر درباره مسائل جنسی به کودکان خود چیزی بگویند، افکار جنسی را در ذهن های کوچک آنها پرورش می دهند و با این کار بچه ها را به تجربه جنسی تشویق می کنند. بعضی از والدین دیگر نیز فکر می کنند که اگر کودک شان سؤال نمی کند با علاقه خاصی نسبت به موضوع نشان نمی دهد، به این علت است که هنوز خیلی کوچک است یا اصلا به موضوع علاقه ای ندارد. والدین فکر میکنند که اگر کودک شان در ظاهر بی علاقه است، لابد هنوز آمادگی لازم را ندارد، یا بدتر از آن، شاید نیازی به دانستن ندارد. ولی بچه ها حتما سؤال دارند. شاید نمی دانند که چگونه بپرسند یا شاید بی میلی والدین خود را نسبت به پاسخ گفتن به چنین سؤالاتی احساس می کنند. کودکان در چنین موقعیت هایی، هنگام برخورد با موضوعات مربوط به جنسیت، از والدین خود روی می گردانند، بنابراین مسئولیت شما این است که حرف بزنید و اجازه ندهید که ناراحتی خودتان یا سکوت فرزندتان مانع باز کردن باب گفت وگو بشود. نزد فرزندتان اعتراف کنید که سخن گفتن درباره جنسیت، گاهی با شرم و حیا همراه است چون موضوع خیلی حساس و خصوصی است و همین خود می تواند زمينه مشترکی باشد تا گفت وگویتان را آغاز کنید. به یاد داشته باشید که لازم نیست همه اطلاعات را یکجا در اختیار او بگذارید. فراگیری آموزش جنسی نیز مانند درس هایی چون ریاضی و علوم، باید به صورت تدریجی و در طی زمان صورت گیرد. از مفاهیم پایه ای شروع کنید و همگام با رشد کودک تان که قدرت درک او نیز برای دریافت جزئیات بیشتر می شود، بر میزان مفاهیم پایه بیفزایید.
شما چه به طور جدی درباره جنسیت با فرزندتان صحبت کرده باشید یا نه، باید بدانید که روند غیررسمی آموزش جنسی آنها از همان لحظه تولد آغاز شده است. شما والدین از همان موقع، جنسیت آنها را با نحوه برخوردتان، با چگونگی پاسخگویی به نیازهای آنها و با الگوی رفتاری خود، پرورش داده اید. توجه به این نکته مهم است که کودکان تان در تمام این مدت بدون کمک مستقیم شما، چیزهایی درباره جنسيت آموخته اند و روند یادگیری آنها – چه بخواهید در آن نقشی فعال داشته باشید و چه نخواهید در آینده نیز ادامه خواهد یافت.
هر بار که فرزندانتان تلویزیون تماشا می کنند، با اسباب بازی های خود بازی میکنند، یا با همسالان خود سرگرم بازی هستند، درباره هویت، نقش و احساس شان نسبت به دختر با پسر بودن و درباره انتظارات جامعه از آنها، پیام هایی دریافت می کنند. تمام عوامل موجود در محیط در پایه گذاری جنسیت کودکان نقش دارند و به سهم خود به برداشت بچه ها نسبت به خود می افزایند. متأسفانه، بسیاری از این پیام های غیر کلامی که جامعه به بچه ها منتقل می کند، بر ارزش ها و عقایدی که جنسیت سالم و بالغ را پرورش میدهد، پایه گذاری نشده است، پس تردید نکنید، شما نیز پا پیش بگذارید و نقش خود را ایفا کنید. هیچ وقت برای شروع کردن دیر نیست. همه روی فرزند شما تأثیر می گذارند، پس چرا شما نگذارید؟ شما تعهد دارید که احساسات و ارزش های خود را به کودکتان انتقال دهید. شما به عنوان پدر و مادر، هنوز مهم ترین معلم فرزند خود هستید.
هر بار که فرزندانتان تلویزیون تماشا می کنند، با اسباب بازی های خود بازی میکنند، یا با همسالان خود سرگرم بازی هستند، درباره هویت، نقش و احساس شان نسبت به دختر با پسر بودن و درباره انتظارات جامعه از آنها، پیام هایی دریافت می کنند. تمام عوامل موجود در محیط در پایه گذاری جنسیت کودکان نقش دارند و به سهم خود به برداشت بچه ها نسبت به خود می افزایند. متأسفانه، بسیاری از این پیام های غیر کلامی که جامعه به بچه ها منتقل می کند، بر ارزش ها و عقایدی که جنسیت سالم و بالغ را پرورش میدهد، پایه گذاری نشده است، پس تردید نکنید، شما نیز پا پیش بگذارید و نقش خود را ایفا کنید. هیچ وقت برای شروع کردن دیر نیست. همه روی فرزند شما تأثیر می گذارند، پس چرا شما نگذارید؟ شما تعهد دارید که احساسات و ارزش های خود را به کودکتان انتقال دهید. شما به عنوان پدر و مادر، هنوز مهم ترین معلم فرزند خود هستید.
آموزش دادن به کودکان درباره جنسیت، ممکن است مسئولیتی بسیار دشوار به نظر بیاید اما در جامعه منابع فراوانی وجود دارد که می تواند به شما در امر آموزش جنسی فرزندتان کمک کند. بعضی از این منابع ارزشمندند و بعضی قابل تردید. اعضای خانواده می توانند در تقویت اطلاعاتی که والدین در اختیار فرزندان قرار می دهند، نقشی بسیار با ارزش ایفا کنند، ضمن آنکه منابعی همچون مدرسه، نهادهای مذهبی و (انجمن های دانش آموزی) هم می توانند با ارائه دادن پاره ای از اطلاعات به بچه ها، به رسالت خود عمل کنند. ایجاد تعادل مناسب بین این عوامل، به گونه ای که کودکان بتوانند اطلاعات و ارزش های ضروری را از افراد محترم بیاموزند، و غربال کردن پیام های در هم جامعه، کاری است دشوار، اما این یک ضرورت است: هرگز فراموش نکنید که جنسیت بخشی تفکیک ناپذیر و زیبا از زندگی دوران بلوغ است.
مرکز مشاوره دیدار 02188893258
http://t.me/clinicdeedar
www.clinicdeedar.com
